Δευτέρα 12 Μαΐου 2014

Ξεπεράστηκαν «Οι Μοιραίοι»;

Κάποιος νέος από τη Λάρισα στέλνει επιστολή στον Βάρναλη στην οποία εκφράζει την άποψη ότι το ποίημα «Μοιραίοι» είναι ξεπερασμένο. Και ο Βάρναλης απαντά...  

MIA AΠΑΝΤΗΣΙΣ

Απαντώ σ’ έναν άγνωστο φίλο μου, από τη Λάρισα, νεαρόν, ως φαίνεται, αφού με προσφωνεί «σεβαστόν» (καλοσύνη του). Μου γράφει πολλά καλά, αλλά σα νεαρός έχει το θάρρος της γνώμης του (αυτό μου αρέσει) και μου κάνει και μερικές παρατηρήσεις. Αλλά και να με έβριζε ακόμα δε θα ξαφνιαζόμουνα (έχω συλλογή από βρισιές, που τις φυλάω ως.. κόρην οφθαλμού! )
Απαντώ σ’ ένα μονάχα σημείο της επιστολής του που αφορά το ποίημα «Μοιραίοι», που έτυχε να είναι το πιο ευρύτερα γνωστό νεοελληνικό ποίημα. Κ’ επομένως η απάντηση μου δεν αποτελεί υπόθεση δύο ατόμων, αλλ’ αποτείνεται και σε πολλούς άλλους, που έχουν ή μπορεί να έχουν την ίδια άποψη με τον επιστολογράφο μου.
Μου γράφει λοιπόν:
«Θα θελα ακόμα να λεγα κάτι για τους «Μοιραίους» σου, που είναι μοιραίο –να μην είναι πια μοιραίοι. Χρειάζονται μιαν αναθεώρηση. Ξεπεραστήκανε πια.
Δεν πίνουνε πια κάθε βράδυ στην ταβέρνα, γιατί δεν έ χ ο υ ν.  Κ’ η λατέρνα δε στριγγλίζει πια, γιατί την έδιωξε το αφηνιασμένο ραδιόφωνο. Ο γιος του Μάζη μπορεί ακόμα να ναι στο Παλαμήδι, αλλά μπορεί να ναι και στον Αϊ-Στράτη, ενώ η κόρη του Γιαβή δεν αποκλείεται να παραθερίζει στο… Τρίκερι. Κ’ ύστερα οι Μοιραίοι δε θα λέγανε σήμερα ότι «φταίει ο Θεός, το κεφάλι το κακό τους ή πρώτ’ απ’ όλα το κρασί. Τόρα ξέρουνε οιλύ καλά ποιος τους φταίει. Μόνο που δεν το λένε φωναχτά. Και λίγ’ είναι εκείνοι, που «δειλοί, μοιραίοι κι’ άβουλοι αντάμα προσμένουν, ίσως κάποιο θάμα». Πολλοί απ’ αυτούς τα παίξαν ούλα, χάσανε και τόρα αναπαύονται γ ι α π ά ν τ α!....
Να χω άραγε δίκιο;»
«Οι Μοιραίοι» γραφτήκανε πριν από 30 χρόνια! Αλλά για τα έργα της Τέχνης ο όρος «ξεπερασμένο» δεν έχει τη θέση του. Γιατί ξεπερασμένο θα πει νεκρό. Δεν είναι σωστή μια τέτοια κρίση. Δεν πεθαίνει ποτές ένα έργο, που ξύπνησε συνειδήσεις.
Ξυπνημένες συνειδήσεις υπήρχανε και τω καιρό εκείνω, όπως υπάρχουνε και σήμερα. Το ποίημα, χ τ υ π ά ε ι  κείνην τη μερίδα του κόσμου που λαού, που δεν μπορεί να βρει την αιτία της δυστυχίας της κι’ αυτό-εγκαταλείπεται στη μοίρα της, περιμένοντας να σωθεί από κανένα «θάμα».
Αν άλλοτες οι μοιραίοι άνθρωποι ήσαν περισσότεροι και τόρα λιγότεροι, δεν είναι θέμα για συζήτηση. Το γεγονός είναι, πώς υπάρχουνε, υπήρχανε και θα υπάρχουνε «Μοιραίοι», όσο θα υπάρχει κοινωνική ανισότητα κι’ όσο αυτή η ανισότητα θα καλλιεργεί την τύφλωση του Έθνους.
Και δεν είναι δύσκολο να πεισθεί κανείς γι’ αυτό. Αρκεί να κοιτάξει τι γίνεται σήμερα: ότι γινόμαστε πριν από τριάντα, πενήντα ή εκατό χρόνια κι’ ότι θα γίνεται μέχρι συντελέσεως του κράτους δικαίου! Όλ’ η πολιτική ιστορία του τόπου στηρίζεται στο μεσσιανισμό, που είναι μια πιο συγκεκριμένη μορφή μοιρολατρείας του λαού. Αν όλοι σχεδόν οι πολιτικοί της Ελλάδος δεν ντρέπονται να παρουσιάζονται ως «σωτήρες» («το θάμα» ! )

Δυστυχώς όλοι αυτοί, που περιμένουνε το θάμα, δεν είναι μοιραίοι· είναι και πολλοί συμφεροντολόγοι. Άλλο θέμα. Πάντως το χ τ ύ π η μ α των Μοιραίων είναι ανάγκη να γίνεται ακόμα, έως ότου «ξυπνήσουμε νεκροί».

Φιλελεύθερος Προοδευτικός  (6/9/1951)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου