Η ζωή και το έργο του Κώστα βάρναλη

Εντοπίσαμε στο διαδίκτυο ένα καλό χρονολόγιο για τη ζωή και το έργο του ποιητή Κώστα Βάρναλη και το δημοσιεύουμε αποκαθιστώντας κάποια σημεία του (π.χ. στο 1909 όπου ο «δαίμων του πληκτρολογίου» ανακάτεψε άσχετα πράγματα. Με τη δυνατότητα επικοινωνίας που μας έδινε η σελίδα ενημερώσαμε τους διαχειριστές και πιστεύουμε ότι θα διορθωθούν). Το χρονολόγιο όπως και καταγραφή του ποιητικού του έργου είναι δουλειά της Πύλης για την ελληνική γλώσσα. Το χρονολόγιο όπως δημοσιεύεται παρακολουθεί τη ζωή και το έργο του ποιητή παράλληλα με ό,τι συμβαίνει στην νεοελληνική ιστορία και λογοτεχνία και στην παγκόσμια ιστορία και λογοτεχνία.

Να υπενθυμίσουμε ότι το πιο αναλυτικό και έγκυρο χρονολόγιο υπάρχει στο βιβλίο «Ο άγνωστος Βάρναλης και 19 άγνωστα ποιήματά του».

Η ζωή και το έργο

1884	Γέννηση στον Πύργο (Μπουργκάς) της Βουλγαρίας (τότε Ανατολικής Ρωμυλίας).
1898	Τελειώνει το ελληνικό σχολείο και γράφεται στα Ζαρίφεια Διδασκαλεία της Φιλιππούπολης. Πρώτα ποιητικά γυμνάσματα.
1902	Ολοκληρώνει τις εγκύκλιες σπουδές του και διορίζεται δάσκαλος στο σχολείο του Πύργου. Πριν αναλάβει υπηρεσία κερδίζει υποτροφία για σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
1903	Γράφεται στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο πλευρό των δημοτικιστών στα Ορεστειακά.
1904	Στέλνει στον Κωστή Παλαμά την αδημοσίευτη συλλογή του Πυθμένες. Δημοσιεύονται στο Νουμά (τχ. 110) μια σειρά δέκα ποιημάτων του με το γενικό τίτλο «Σε μια μέρα της ζωής μου». Στο περιοδικό Ακρίτας δημοσιεύει 3 ποιήματα από την ανέκδοτη ακόμα συλλογή Κηρήθρες.
1905	Εκδίδεται η συλλογή Κηρήθρες.
1907	Συμμετέχει στην εκδοτική ομάδα του περ. Ηγησώ (10 συνολικά τεύχη 1907-1908) δημοσιεύοντας παράλληλα και δικά του ποιήματα.
1908	Γράφει το ποίημα «Θυσία». Αποφοιτά από τη Φιλοσοφική σχολή. Διορίζεται ελληνοδιδάσκαλος στην Αμαλιάδα.
1909	Ξεκινά τη μεταφραστική του δραστηριότητα Στέλνει το ποίημα Θυσία περιοδικό Νέα Ζωή, προκαλεί αναστάτωση στον εκεί πνευματικό κόσμο. Δδημοσιεύτηκε τελικά στο περιοδικό Γράμματα το 1910.

1910	Μεταφράζει τις Βάκχες και ως το 1916 τον Ηρακλή μαινόμενο και τους Ηρακλείδες του Ευριπίδη, τον Αίαντα του Σοφοκλή, τα Απομνημονεύματα του Ξενοφώντα και τον Πειρασμό του Αγίου Αντωνίου του Φλωμπέρ.
1911	Σχολάρχης στην Αργαλαστή του Πηλίου. Κατηγορείται για εμπλοκή στην υπόθεση των Αθεϊκών του Βόλου. Αθωώνεται με βούλευμα μετά την παραπομπή του σε δίκη. Μετατίθεται ως σχολάρχης στα Μέγαρα. Δημοσιεύεται η «Θυσία» στο αλεξανδρινό περιοδ. Γράμματα, το πρώτο από μια σειρά ποιημάτων του που θα δουν το φως στο περιοδικό.
1914	Απολύεται από τον στρατό (έχει επιστρατευτεί το 1912-1913) και επιστρέφει στα Μέγαρα. Φοιτά στο Διδασκαλείο της Μέσης Εκπαίδευσης που διευθύνει ο Γληνός. Δημοσιεύει ποιήματα στα Γράμματα, στην Ποικίλη Στοά.
1915	Σχολάρχης στην Κερατέα Αττικής. Διευθύνει (-1917) το εκπαιδευτικό περιοδικό Αγωγή, όπου δημοσιεύει και μελέτη για τον Βαλαωρίτη
1916	Επιστρατεύεται ξανά το 1915 και υπηρετεί στη Λήμνο μέχρι τον Ιούλιο του 1916.
1917	Καθηγητής στο Α΄ Γυμνάσιο Πειραιά. Δημοσιεύει ποιήματα στο περιοδ. Λόγος. Δίνει διάλεξη για τον Βιζυηνό στον Παρνασσό και διαβάζει ποιήματά του στα Φιλολογικά Σαββατόβραδα του Πυρσού.
1918	Δημοσιεύει το «Αλκιβιάδης» στον Πυρσό, ποίημα που με τη γλώσσα του θα προκαλέσει την αντίδραση του Γρ. Ξενόπουλου και φιλολογικό καυγά στις εφημερίδες. Συμμετέχει σε διαγωνισμό του Υπουργείου Παιδείας για υποτροφία σπουδών στην Ευρώπη.
1919	Πηγαίνει στο Παρίσι με υποτροφία για μετεκπαίδευση στην Αισθητική και τη Νεοελληνική Φιλολογία. Γνωριμία με τον Ψυχάρη. Δημοσιεύει στο περιοδ. Μαύρος Γάτος το ποιητικό σύνθεμα Προσκυνητής, αφιερωμένο στον Ν. Γ. Πολίτη.
1920	Ανακαλείται η υποτροφία του μετά την αλλαγή κυβέρνησης και διορίζεται στο Γ' Γυμνάσιο Πειραιά.
1921	Γράφει στην Αίγινα Το φως που καίει. Δίνει δύο διαλέξεις σε συγκεντρώσεις του Εκπαιδευτικού Ομίλου.
1922	Αρθρογραφεί στην Απογευματινή Πρωτεύουσα, απαντώντας στις ιδεαλιστικές θέσεις του Φώτου Πολίτη. Δημοσιεύεται το «Οι Μοιραίοι» στο περιοδικό της ΟΚΝΕ Νεολαία. Με το ψευδώνυμο Δήμος Τανάλιας εκδίδεται Το φως που καίει, τυπωμένο στην Αλεξάνδρεια από το περιοδ. Γράμματα. Στο περιοδ. Μούσα δημοσιεύει το «Λευτεριά», απάντηση στο ποίημα του Παλαμά «Λύκοι».
1923	Ξεκινά συνεργασία με τον Ριζοσπάστη που διακόπτεται καθώς ανακαλείται η διακοπή της υποτροφίας και ξαναπηγαίνει στο Παρίσι. Δήμος Τανάλιας, Ο λαός των μουνούχων, τυπωμένο στην Αλεξάνδρεια από το περιοδ. Γράμματα.
1924	Επιστρέφει στην Αθήνα και διδάσκει νεοελληνική λογοτεχνία στην Παιδαγωγική Ακαδημία υπό τη διεύθυνση του Γληνού, από το φθινόπωρο. Στις 10 Νοεμβρίου η Εστία κατηγορεί την Παιδαγωγική Ακαδημία ότι απασχολεί κομμουνιστές και αντιπατριώτες εκπαιδευτικούς: σημείο αιχμής οι θέσεις του Βάρναλη στο Φώς που καίει.
1925	Εκδίδει τη μελέτη Ο Σολωμός χωρίς μεταφυσική, απάντηση στις θέσεις του Γιάννη Αποστολάκη για τον Σολωμό (έχουν προηγηθεί σατιρικά κείμενα με στόχο τον Αποστολάκη στον τύπο). Στα τέλη Μαρτίου 1925 ο Βάρναλης τιμωρείται με εξάμηνη παύση· διαμαρτυρίες στον τύπο από διανοούμενους της Αθήνας (ανάμεσά τους ο Παρορίτης και ο Παλαμάς, που καλούνται σε απολογία ως δημόσιοι υπάλληλοι) και της Αλεξάνδρειας (ανάμεσά τους ο Καβάφης). Συνεργάζεται με το περιοδ. Φιλική Εταιρεία, όπου δημοσιεύει την 1η γραφή του συνθέματος Σκλάβοι πολιορκημένοι με το ψευδώνυμο Κώστας Γιαβής.
1926	Λήξη της εξάμηνης παύσης και δυσμενή μετάθεση στα Χανιά. Απολύεται από τη θέση του καθηγητή στη δημόσια υπηρεσία, μετά την άρνησή του να αναλάβει υπηρεσία. Φεύγει πάλι στο Παρίσι, απ' όπου στέλνει ανταποκρίσεις στην εφημερίδα Πρόοδος.
1927	Ανταποκριτής από το Παρίσι για την εφημ. Εθνική. Συνεργάζεται με άρθρα στο περιοδικό του Γληνού Αναγέννηση και δημοσιεύει μελέτη στη Νέα Εστία και το ποίημα «Ο Καλός Πολίτης» στο περιοδ. Λογοτεχνική Επιθεώρηση. Επιστροφή στην Αθήνα και έκδοση του συνθέματος Σκλάβοι πολιορκημένοι. Ο Π. Πικρός τον κατηγορεί για προσποιητή επαναστατικότητα και υπονόμευση του μαρξιστικού κινήματος, στο περιοδικό του Αντρέα Ζεβγά (=Αιμίλιος Χουρμούζιος) Λογοτεχνική Επιθεώρηση.
1928	Δημοσιεύει τα ποιήματα «Ιδεαλιστής» και «Εξαγνισμός» στο περιοδικό Νέα Επιθεώρηση (μετονομασία της Λογοτεχνικής Επιθεώρησης). Μεταφράζει το «Τραγούδι ενός φαντάρου» του Βιτράκ που δημοσιεύεται στο περιοδικό Καινούργια Ζωή. Η Ιερά Σύνοδος τον καλεί σε απολογία.
1929	Παντρεύεται την ποιήτρια Δώρα Μοάτσου. Ξεκινά τη συνεργασία του με τη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια και με το Λεξικό Ελευθερουδάκη. Κρατά τη λογοτεχνική στήλη στο περιοδ. Πρωτοπορία. Διαμαρτύρεται με κείμενό του στον Ριζοσπάστη για την εφαρμογή του Ιδιώνυμου.
1930	Εγκύκλιος της Ιεραρχίας της Ελλάδας που καταδικάζει το κύμα αθεΐας. Ξεκινά συνεργασία με το περιοδ. Πρωτοπόροι
1931	Στο τεύχος Φεβρουαρίου του περιοδ. Πρωτοπόροι δημοσιεύει με τον τίτλο «Μποναμάς» και με τη σατιρικήν υπογραφή Γερβάσιος ο θεοεμβαίκτης ένα ποίημα -απάντηση στη εγκύκλιο της πρωτοχρονιάς του 1930 από την Ιερά Σύνοδο (αργότερα δημοσιευμένο με αλλαγές ως «Πρωτοχρονιάτικο». Από τον Δεκέμβρη μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Νέοι Πρωτοπόροι (-1936). Εκδίδεται στο τέλος της χρονιάς Η Αληθινή απολογία του Σωκράτη.
1932	Εργάζεται στη σύνταξη του Εγκυλοπαιδικού Λεξικού και στο Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, της Πρωίας (ώς το 1937). Ομιλία στο φιλολογικό μνημόσυνο του Ψυχάρη.
1933	Το φως που καίει: β΄ έκδοση, αναθεωρημένη. Ιδρυτικό μέλος της Αντιχιτλερικής επιτροπής βοήθειας στα θύματα του ναζισμού.
1934	Αντιπρόσωπος των Ελλήνων συγγραφέων στο Συνέδριο Σοβιετικών Συγγραφέων στη Μόσχα μαζί με το Γληνό. Στον Ριζοσπάστη (6.4.1934) δημοσιεύεται «Διακήρυξη» με την οποία καλούνται οι δημοκράτες στην οργάνωση του «Αντιφασιστικού Συνδερίου», την οποία υπογράφει και ο Βάρναλης (μεταξύ των Δ. Γληνό, Γαλ. Καζαντζάκη, Γ. Σιάντο κ.ά.).
1935	Αφιέρωμα στα πενηντάχρονα του ποιητή από το περιοδ. Νέοι Πρωτοπόροι. Δημοσίευση τμημάτων της αυτοβιογραφίας του στην εφημερίδα Ανεξάρτητος. Συμμετοχή στο Διεθνές Συνέδριο Συγγραφέων στο Παρίσι. Εξορίζεται στον Αϊ-Στράτη (Οκτώβρης-Δεκέμβρης 1935, μαζί με τον Γληνό).
1936	Αποχωρεί από την εφημ. Ανεξάρτητος και ξεκινά συνεργασία με τον Ριζοσπάστη, που θα διαρκέσει ώς τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Δημοσιεύεται η μελέτη του Β. Βαρίκα για την ποίηση του Βάρναλη, όπου τον κατηγορεί για μονοδιάστατη αρνητικότητα.
1937	Ξεκινά να γράφει στην εφημ. Πρωία (-1944).
1938	Το Βασιλικό Θέατρο ανεβάει την κωμωδία του Μολιέρου Οι ψευτοσπουδαίες, σε μετάφραση Βάρναλη.
1939	Δημοσιεύει ανώνυμα σειρά μυθιστορηματικών βιογραφιών στην Πρωία (μυθιστορηματικές βιογραφίες θα συνεχίσει να δημοσιεύει και στη δεκαετία του 1950). Εκδίδεται το Ζωντανοί άνθρωποι.
1940	Συλλαμβάνεται από την Ασφάλεια μαζί με άλλους αριστερούς πνευματικούς ανθρώπους.
1941	Στις 26 Απριλίου, μετά τη συνθηκολόγηση, άρθρο του στην Πρωία θυμίζοντας τη συμβολική σημασία της μάχης των Θερμοπυλών. Θα ακολουθήσουν στο ίδιο πνεύμα και άλλα χρονογραφήματα.
1942	Χρονογράφημα με τίτλο «Ορθογραφομαχία» σχετικά με την δίκη των τόνων. Συμμετέχει στο ΕΑΜ.
1945	Ξεκινά η συνεργασία του με το περιοδ. Ελεύθερα Γράμματα.
1946	Το ημερολόγιο της Πηνελόπης, σε συνέχειες στον Ριζοσπάστη. Συνεργάζεται με το Ρίζο της Δευτέρας
1950	Αρχίζει να γράφει το θεατρικό Άτταλος ο Γ'
1954	Ξεκινά να γράφει το χρονογράφημα στην εφημ. Αυγή (ώς το 1958). Εκδίδονται τα Ποιήματα, εκλογή από το μέχρι τότε έργο του. Μεταφράζει Αριστοφάνη.
1956	Βραβείο της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Εκδίδονται οι Διχτάτορες. Καταθέτει ως μάρτυρας υπεράσπισης στη δίκη του συγγραφέα Μενέλαου Λουντέμη. Εκδίδονται από τον Κέδρο τα Ποιητικά, νέα εκλογή από το ποιητικό του έργο, με επιμέρους αλλαγές.
1957	Πεζός λόγος. Σολωμικά. Αισθητικά Κριτικά Α΄. Αφιέρωμα στον Βάρναλη από το περιοδ. Επιθεώρηση Τέχνης (Φλεβάρης 1957) .
1958	Αισθητικά Κριτικά Β΄. Νοσηλεύεται για 7 μήνες περίπου, διάστημα στο οποίο γράφει και δημοσιεύει ποιήματα, σπάζοντας μια μεγάλη περίοδο ποιητικής σιωπής.
1959	Βραβείο Λένιν στη Μόσχα. Δημοσιεύει ταξιδιωτικές εντυπώσεις από τη Ρωσία στην Αυγή.
1963	Συμμέχει στο αφιέρωμα της Επιθεώρησης Τέχνης για τον Καβάφη. Νωρίτερα στο ίδιο περιοδικό δημοσιεύει άρθρο για τη γλώσσα με τίτλο «Ο γυρισμός του Μιστριώτη» και το ποίημα «Ελεύθερος κόσμος».
1964	Γιορτάζονται με εκδηλώσεις τα 80χρονα του Βάρναλη και ο Μ. Θεοδωράκης μελοποιεί στίχους του.
1965	Τυπώνεται η συλλογή Ελεύθερος κόσμος.
1966	Η Ένωση Συντακτών του απονέμει το Χρυσό Εύσημο Δημοσιογραφίας. Εκδίδεται εμπλουτισμένη με 6 ποιήματα η συλλογή Ελεύθερος Κόσμος. Μεταφράζει Ευριπίδη («Τρωαδίτισσες»).
1967	Μετά τον Απρίλη ξεκινά να γράφει τα ποιήματα της συλλογής Οργή Λαού (θα εκδοθεί μεταθανάτια το 1975 σε επιμέλεια Γ. Π. Σαββίδη).
1967	Μετά τον Απρίλη ξεκινά να γράφει τα ποιήματα της συλλογής Οργή Λαού (θα εκδοθεί μεταθανάτια το 1975 σε επιμέλεια Γ. Π. Σαββίδη).
1972	Εκδίδεται το θεατρικό Άτταλος ο Γ΄.
1974	Ο Ρίτσος εικονογραφεί την έκδοση της Αληθινής απολογίας του Σωκράτη από τον «Κέδρο». Πεθαίνει στις 16 Δεκεμβρίου, βραδιά διοργάνωσης τιμητικής για αυτόν εκδήλωσης από την ΕΣΗΕΑ. Η κηδεία του θα πάρει παλλαϊκό χαρακτήρα. Ο Γ. Ρίτσος γράφει το ποίημα «Χαιρετισμός στον Βάρναλη», που δημοσιεύεται στην Αυγή, στις 19 Δεκεμβρίου.