Στιγμιότυπα από τη ζωή του Κώστα Βάρναλη

Τέσσερα στιγμιότυπα από τη ζωή του Βάρναλη. Το πρώτο το αφηγείται ο αρχισυντάκτης του «Ριζοσπάστη» στα 1935 και συνεξόριστος του Βάρναλη Τάκης Κόντος. Τα υπόλοιπα τρία δημοσιεύτηκαν στο «Ριζοσπάστη» στις 19/12/1974 (μία μέρα μετά την κηδεία του ποιητή). Τα στιγμιότυπα αυτά αναδημοσιεύτηκα στο περιοδικό «Θέματα Παιδείας» στο τεύζος 41-42, το οποίο ήταν αφιερωμένο στον Κώστα Βάρναλη.

  

 

Το 1935, στην περίοδο της «κοσμογονίας» του Κον­δύλη, πηγαίνοντας για τον Αη Στράτη με μία μεγάλη παρέα, Βάρναλης, Γληνός κλπ. στα­θήκαμε στη Μυτιλήνη περιμέ­νοντας το καράβι της «αγό­νου» για τον Αη Στράτη.

Στη Μυτιλήνη μείναμε κά­μποσες μέρες. Συνταξιούχος τότε πια ο πατέρας μου [Γιαννίκος Κόντος, δάσκαλος της Καλλονής, αφορισμένος από την εκκλησία επειδή την κατάγγειλε για κατακράτη­ση κονδυλίων δωρεάς που προορίζονταν για τη μόρ­φωση των παιδιών] ερχότα­νε κάθε μέρα στο κρατητή­ριο. Ο Βάρναλης που τον γνώ­ρισε έκανε σαν παιδί βλέπο­ντας ένα δάσκαλο της παλιάς εποχής - ντύσιμο, φέρσιμο, κουβέντα, μιραμπό, ρεντιγκότα. Όταν πια έμαθε πως ήταν «αφορεσμέ­νος» και το «γιατί», ήταν άλλο πράμα ο ενθουσιασμός του.

- Ε, μα τότε, μου λέει, είσαι και συ «αφορεσμένος».

 Κι από τα τότε μούδωσε και μένα τον τίτλο στις καθημερινές παρέες μας κατά τον «παραθε­ρισμό» («παραχειμασμός» ήταν):

Γεια σου, αφορεσμένε!

(αφήγηση Τάκη Κόντου, «Ριζοσπάστης» 1 9/7/1975)

Από την εξορία του 1935 στον Αη Στράτη:

Οι εξόρι­στοι, για ν' αποφεύγουν τις προκλήσεις της αστυνομίας, έρχονταν σ' επαφή με τους νησιώτες μέσω του γραμμα­τέα. Μια μέρα, καθώς περ­πατούσε ο Βάρναλης στους δρόμους του νησιού, συνάντησε δυο-τρεις νησιώτες που έσπευσαν να τον καλημερί­σουν μ' ένα:

Καλημέρα, μπαρμπα- Κώστα.

Κι ο Βάρναλης νομίζο­ντας πως πρόκειται για τί­ποτε σοβαρό:

Στο γραμματέα, στο γραμματέα...

25-10-1935. Στο βαπόρι «Μαρία Λ.» που μετέφερε τον Κώστα Βάρναλη, μαζί με άλλους εξόριστους, στον Αϊ-Στράτη. Κάτω πρώτη σειρά από αριστερά: Δεύτερος ο Δ. Γληνός, τρίτος ο Βασίλης Δημησιάνος (γιατρός), τέταρτος ο Κώστας Βάρναλης. Δεξιά πάνω, ανάμεσα στα σχοινιά, ο Αντώνης Στρατηγόπουλος

Κάποτε τον κάλεσαν να δη­λώσει τα πολιτικά του φρο­νήματα:

Τι ιδέα έχετε κ. Βάρναλη για τη σημερινή κατάσταση;

Είμαι κομμουνιστής από το 1925, αυτήν την ιδέα έχω, απάντησε.

Ένα χρόνο πριν πεθάνει, όταν είχε νοσηλευτεί σε μια κλινική, τον επισκέφτηκε η ιδιοκτήτριά της στο δωμάτιο του και πιάνοντας τα χέρια του τού είπε:

Ήρθα να δω το φως που τυφλώνει.

Κι εκείνος, φέρνοντας κοντά το πρόσωπο της στο δικό του, απάντησε:

Μόλο το θαμπό μου φως βλέπω ότι είσθε όμορφη γυ­ναίκα.

 

(Μεταφορά από το «Ριζοσπάστη», 19/12/1974)